کیهون (kihon/きほん) 

این اصطلاح ژاپنی به معنی پایه  یا اصول است. این اصطلاح برای اشاره به تکنیک های اولیه است که به عنوان پایه و اساس بسیاری از هنرهای رزمی ژاپن تدریس می شود.

همه شاگردان، کاراته را با یاد گیری دفاع ها ،ضربات ، لگدها و ایستادن های پایه شروع میکنند .با گذشت زمان این حرکات بارها و بارها تمرین داده میشود تا زیبنده و روان و جزیی از سرشتشان شوند . کیهون  بسیار جدی گرفته می‌شود و به طور مداوم در دوجو (dojo) آموزش داده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تکنیک درست در همان ابتدا یاد گرفته شده است .شکل بد در اصول اولیه منجر به تکنیک ناکارآمد و آسیب می شود، بنابراین توجه زیادی به تکنیک های کیهون صحیح در ارائه برنامه آموزشی می شود.

تصفیه مستمر کیهون با تمرینات مداوم ،باعث میشود کیهون زیبنده و  به سمت یادگیری وتمرین کاتا  متمرکز شود. با  آموختن عمیق آن،  منجر به تکنیک های پیشرفته تر خواهد شد که فراتر از اصول اولیه است.کیهون نه تنها تمرین تکنیک ها است، بلکه تمرین بودو است که همیشه روحیه و نگرش صحیح را تقویت می کند.فرا گرفتن کیهون برای اجرای دستورات استاد بسیار مهم است و شاگرد باید اسامی و شیوه صحیح اجرای کیهون را بداند.

از آنجا که هدف وبلاگ تمرکز بر سبک کیوکوشین کاراته است .کیهون های کیوکوشین را در قسمت کیوکوشین ذکر میکنیم .

کاتا (kata:型/形)

کانچی  کاتا برای شخصیت (型) متشکل از کانچی های  زیر است :

 形: کاتاچی (Katachi) به معنی شکل

刈 : کای(kai) به معنی برش

土 :سوچی (Tsuchi) به معنی زمین یا خاک است .

کاتا به معنای واقعی شخصیت کانچی (型) به  شکلی که زمین را قطع میکند  ترجمه میشود.همچنین با شخصیت کانچی (形) به معنای  فرم یا شکل  نیز شناخته شده است . کاتا در بخش کوچک متشکل از کیهون می باشد که با تشکیل  تکنیک ها  در یک مسیر مشخص و برنامه ریزی شده یک فرم خیالی از مبارزه را شکل می دهد . کاتا یک الگوی کامل از حرکات نمایشی است که باید به تنهایی انجام شود، اما در صورت تمرین بصورت گروهی  و هماهنگ نیز  انجام می‌شود .

بونکای (Bunkai:分解)

اگر تکنیک هایی که در هر کاتا نهفته است را بیرون آوریم و کاربردش را بررسی کنیم در اصطلاح به آن  بونکای  گویند . بونکای به معنای شکستن یک کاتا است و مفهوم این است که یک کاتا شکسته شود تا کاربرد و مفهوم  تکنیک  یا قطعات تشکیل دهنده آن  مطالعه و مورد تجزیه و تحلیل  قرار گیرد . به تکنیک های مبارزه ای که استخراج می شود اویو(Oyo) گفته میشود. هر کاتا یک داستان، یک تاریخ از قاعده های مختلف را بیان می کند .

اِمبوسِن (Embusen:演武線)

به نقطه آغاز کاتا و مسیر حرکت آن در ژاپنی اِمبوسِن گفته میشود .گرچه در کاتاهای اوکیوانا تاکیدی بر اِمبوسن نیست اما تقریبا تمام کاتاهای ژاپن را شامل میشود . هدف از این کار  این بود که امکان  آموزش و تمرین در فضای کوچک محقق شود . قاعده اِمبوسن این است که هر حرکت در یک جهت باید متقارن باشد و با تعداد مساوی حرکت در جهت مخالف مواجه شود.

تاریخچه کاتا

تاریخچه کاتا نیز مانند کاراته به اوکیوانا بر میگردد. هنر رزمی اوکیوانا مدت ها ممنوع و سرکوب شده بود . همچنین مهم است که درک کنیم که سیستم‌های مبارزه اوکیوانا  از رازهای زیادی محافظت می کردند. از این رو کاتا و کاربرد بونکای مرموز شدند. حرکات، کاربردهای متعدد و مقادیر زیادی از اطلاعات می تواند درطول یک  کاتا  گنجانده شود. تکنیک‌های کشنده در حرکات کاتا پنهان بودند که تنها توسط تعداد اندکی خاص قابل درک بودند . تمرین توده (tode) بطور کامل  از ستمگران ژاپنی آن زمان مخفی و در زیرزمین صورت میگرفت. آن‌ها در گروه‌های کوچک، یا یکی – یکی با استادشان  تمرین می‌کردند، و این روشی بود که مکتبشان  (ریو) در پایین تصویب شد.

هیچ سابقه و یا کتابی نوشته نشده بود، بنابراین تکنیک‌ها داخل کاتا منتقل شدند  و ردیابی منشا واقعی آن‌ها دشوار بود. بسیاری از کاتاهایی که در آن زمان انجام می شد، منشا چینی داشتند، اما از تکنیک‌ها و مفاهیم جمع‌ آوری‌شده از سنت‌های جنگیدن، مانند سامورایی ها از ژاپن، تحت‌تاثیر قرار می‌گرفتند. اکیوانایی ها همچنین برای ثبت سیستم‌های مبارزه خود ،کاتا خود را توسعه دادند. در آن زمان از تاریخ ، تنها هدف  پشت یک کاتا ،ثبت کردن بود. مانند یک داریه المعارف زنده ،که روش های بسیار موثر و بی رحمانه جنگیدن در آن  بود .

کاتا های ایجاد شده بعدها توسط اساتید برجسته بخصوص درشهرهای  شوری  و ناها  رواج ، توسعه و یا به دلایلی تغییر داده شدند .

کاتاهای شوری-ته و ناها-ته

کاتا شوری-ته

 استاد آنکو ایتوسو درسبک شوری –ته (سبک شمال اوکیوانا ) که موفق شد کاراته را در برنامه آموزش مدارس بگنجاند. ایتوسو چون کاتا های کاراته را برای  مدارس ابتدایی خطرناک میدید برای سیستم مدارس  حرکات سخت و کشنده را تغییرداد  یا حذف کرد.برای مثال در کاتا تنها دفاع و مشت زدن آموزش داده میشد و همچنین  ضربات خطرناک انگشتان به مشت  تغییرداده شد .

این دلیلی هست که ایشان  به عنوان پدر کاراته امروزین شناخته شده‌ است. این کار کودکان را قادر می ساخت تا از مزایای کاراته  به عنوان بهبود سلامت و نظم و انضباط بهره مند شوند، بدون آنکه به آنها اطلاعاتی از تکنیک های بسیار موثر و خطرناک موجود در کاتا بدهند .این تغییرات سبب شد آموزش گروهی نیز آسان تر شود . کودکان در برنامه های مبارزاتی مرتبط با  کاتا هیچ آموزشی را دریافت نمی کردند و برچسب های عمدا گمراه کننده برای تکنیک های مختلف مورد استفاده قرار گرفتند. به همین دلیل آموزشهای ایتوسو باعث ترویج آموزش کاتا بدون کاربرد تکنیک های آن شد .

از این روهنگام مطالعه برنامه های مبارزه ای موجود در کاتا باید مواظب برچسب هایی  که به حرکات داده شده است و هیچ ربطی به آن ندارد باشید .مانند دفاع  بالارونده  یا دفاع بیرونی که اینها برچسب هایی هستند که به  تکنیک  کاتا در مدارس ابتدایی در مقابل کاتای بزرگسالان که بسیار متفاوت بود زده شد .

آموزش  سنتی کاتا این بود که  کاتا را یاد بگیرند و پس از آنکه یک استاندارد کافی بوجود آمد ( دانش آموزان اعتماد استاد را به خود جلب کرده بودند)، برنامه‌های کاربردی در کنار کاتا تدریس می‌شد.هرچند آموزش کاتا امروزه برای خودنمایی  بحساب می آید و  برنامه ها ممکن است هرگز آموزش داده نشود. (متاسفانه مانند اکثرا دوجوهای امروزی ).

اکثریت افراد امروزی  کاراته، هنر را به روش “راه کودکان” تمرین می‌کنند و نه به عنوان یک هنر جنگی موثر که اصالت آن نیز همین بوده است.

در واقع،خود ایتوسو ما را تشویق کرد که از این اختلاف آگاهی داشته باشیم. وی یکبار نوشت: “شما باید تصمیم بگیرید که آیا کاتا برای سلامتی یا برای کاربرد عملی آن است .”

در اوایل دهه ۱۹۰۰ گیچین فوناکوشی  شاگرد ایتوسو، محبوبیت کاراته را با نشان دادن هنر خود در برابر امپراتور ژاپن افزایش داد. او بقیه عمرش را در ژاپن صرف تدریس سیستم خودش کرد که شاگردانش به هنگام  فوتش در سال ۱۹۵۷ به او لقبشوتوکان  دادند. به دلیل رابطه ضعیف ژاپن با چین، او در تغییر کانجی برای کاراته از دست چینی (唐手) به دست خالی (空手) کمک می کرد ،  در نتیجه مرجع چینی آن حذف شد .

کاتا ناها-ته

اما کاتا ناها – ته  درجنوب اوکیوانا بسیار متفاوت تراز شوری-ته در  شمال  بود . ناها-ته عمدتا براساس سیستم درنای سفید فوجیان در جنوب چین بود که در اوائل قرن نوزدهم از طریق  کومه مورا (Kumemura)، که حومه چینی ناها بود به اوکیناوا وارد شد.
تا زمانی که در نهایت توسط استاد کانریو هیگااونا در دهه ۱۸۸۰ به  رسمیت شناخته شد .توسعه اولیه ناها-ته توسط  کانریو هیگااونا در سال های (۱۸۵۳-۱۹۱۵) صورت پذیرفت .

شاگرد  برجسته او  چوجون میاگی، پایه‌گذار گوجوریو در سن ۱۴ سالگی به او پیوست و تمرینات سخت و ریاضت طلبانه را تحمل کرد .او در سال ۱۹۱۵ به استان فوجیان در جنوب چین رفت تا مهارت‌های خود را در هنرهای رزمی کامل کند. او همچنین تحقیقات چشمگیری در مورد جنگجویان چینی انجام داد.
در نتیجه، او توانست تکنیک‌های کاراته و اصول هنرهای رزمی را که آموخته بود، سازماندهی کند. کاراته مدرن را تقویت کرد که شامل عناصر موثر در علم ورزش و هنرهای رزمی بود . این عناصر  با  اصول عقل و علم  ترکیب و اضاف شدند.

کاتا های سنتی زیر ، توسط کانریو هیگااونا  تا حال حاضر، منتقل شده اند :

سانچین، سایفا، سِه‌یون‌چین، شی‌سوچین، سان‌سِی‌رو، سِی‌پای، کورورونفا، سِی‌سان،وسوپارین‌پِی

چوجون میاگی نیز در کنار ترویج کاتاهای استادش ، کاتاهای تن­شو، گیک­ سای­ دای ­ای­چی و گیگ ­سای­ دای ­نی را در سبک خودش اضاف  و رواج داد.سبک وی توسط شاگردش معروفش  گوگِن یاماگوچی توسعه یافت .

بر خلاف سبک شوری-ته در شمال، ناها-ته در سیستم مدارس گنجانده نشدند. بنابراین هدف اصلی خود را حفظ کرده و از آن‌ها برای دفاع از خود و کاربردهای مبارزه استفاده می‌کردند. این تفاوت در هنگام مشاهده هر دو سبک به خصوص در هر نمایش از کاربرد تکنیک و یا بونکای  قابل ‌توجه است. سبک هایی از ناها-ته مانند گوجو-ریو و یوچی ریو  می‌تواند در تمرینات آموزشی و کاربردی بسیار خطرناک  باشد.

در پایان  بد نیست بدانیم کاتا های کاراته ژاپن تغیرات اساسی با کاتاهای اوکیوانایی دارند .چرا که با ورود کاراته به ژاپن باعث دگرگونی کلی شد.

اگر تا کنون فکر میکردید چرا کاتا های کیوکوشین کاراته  زیاد  هستند  با خواندن این مطلب باید درک کرده باشید که سوسای اویاما در هر دوسبک اصل متولد شده از دو منطقه اوکیوانا مهارت داشت یعنی دان چهار شوتوکان نزد فوناکوشی (شوری-ته)و دان هفت گوجوریو نزد گوگِن یاماگوچی (ناها-ته)……. 

کاتاهای کیوکوشین را در قسمت کیوکوشین وبلاگ معرفی و بررسی  میکنیم .

کومیته (Kumite:組手)

کومیته به معنای واقعی کلمه دست گلاویز شدن  است و یکی از سه بخش اصلی تمرین کاراته به همراه کیهون وکاتا است که از تکنیک‌های یاد شده در کیهون و کاتا  استفاده می‌کند. کومیته شکل پویا تر از کاتا است که خود را در مقابل حریف حقیقی آماده میسازد .کومیته ممکن است برای افزایش مهارتی خاص یا به‌عنوان یک مسابقه انجام شود.

<  آموزش کومیته (دست گلاویز شدن ) در کتاب بوبیشی، کتاب مقدس کاراته >

اما امروزه کمیته به معنای جنگیدن تعریف شده و در دامنه های وسیعی  فعالیت میکند .در صورتی که کاراته در اوکیوانا برای دفاع ایجاد شد که  با توجه به معنای دستان گلاویز شده  باید در فاصله نزدیک انجام  شود به طوری که  اگر به اساتید سابق  آموزش کاراته  نگاه کنید ،اغلب در فاصله های نزدیک هستند .در اصل ، کمیته  ترکیبی از گرفتن حریف خود (دفاع)  در هنگام تحویل ضربات، لگد ،آرنج ، مشت ،زانو، قفل و رها کردن مفصل ها به سادگیست و بسیار عملی تر از تفسیر مدرن ما از کومیته بود. کاراته در مسیر مدرن شدنش بسیار تغییر وتحول پیدا کرد .

از آنجا که هدف کاراته تکامل خود است مشخص میشود که چرا مرحله سوم آموزش کاراته ، کومیته است . مبارزه با کسی که اول از همه دوست شما در دوجو  است و در مرحله بعد  رقیب تان ، تنها یک چالش است.این صرفا به عنوان وسیله‌ای برای افزایش روحیه مبارزه است. فرد باید از رویارویی اجتناب کند که تنها برای نشان دادن برتری خود عمل می‌کند. اگر هدف بالاتری نداشته باشند، قدرت و کارایی بی‌فایده خواهد بود.یکی اصول مهم کاراته  این هست که در کاراته هیچ ضربه اولی وجود ندارد . بنابراین، حرکات  یا بونکای ها فقط برای دفاع در برابر حمله و یا آسیب دیدن و یا کشتن شدن مورد استفاده قرار میگرفتند.

انواع کومیته

کومیته در سبک های مختلف طبق قوانین خاصی برگزار میشود اما تمرینات کومیته  به دسته های زیر تقسیم میشوند :

–ایپون کومیته (ippon kumite): مبارزه یک مرحله‌­ای ، به طور معمول برای تمرین‌های دفاع شخصی بکار می‌رود.
–سانبون کومیته  (Sanbon kumite): مبارزه سه مرحله‌ ای، معمولا برای توسعه سرعت، قدرت و تکنیک استفاده می شود.
–گوهون کمیته (Gohon kumite):مبارزه پنچ مرحله ای ،قبل از اینکه حمله صورت گیرد ، پاسخ (دفاع)داده می شود.
–کیسو کومیته (Kiso kumite): یک مبارزه سازماندهی شده  برگرفته از یک کاتا
–جیو کومیته (Jiyu kumite):مبارزه آزاد
–جیو ایپون کومیته (Jiyu ippon kumite): مبارزه  نیمه آزاد یک مرحله ای

یک  شکاف در کاراته از کاتا در مقابل کومیته  وجود دارد. آنها دو چیز متفاوت هستند و هر دو می توانند بونکای را تحت تاثیر قرار دهند. بونکای بدان معناست که جنبش کاتا راشکسته و مورد مطالعه قرارگیرد.

 بونکای حاصل ازدواج کاتا  و کمیته  است

 کومیته کیوکوشین کاراته

سوسای اویاما  سبک خودش کیوکوشین کای  را  بر اساس اصالت کاراته  که برای دفاع و جنگیدن بود بنیاد نهاد و روح سنت های رزمی ژاپنی یعنی بودو را که هدفش توسعه و تکامل احساسات و شخصیت بود را به آن اضاف کرد . تمرینات کومیته در کیوکوشین شرطی و کاربردی  بودند . بطوری که کاراته کا نه فقط بصورت یک ضربه در هوا، بلکه یک ضربه واقعی و برقرار شده  را اجرا میکرد. جوری که در تمرین کومیته استرس کامل یک مبارزه را احساس میکنیم . علاوه بر این،کیوکوشین  کاتا سنتی دارد، بنابراین شما می‌توانید جنبه‌های مبارزه ای ر در نظر بگیرید و از کاتا و بونکای استفاده کنید!

اندکی  در جهان کیوکوشین وجود دارند که بر روی بونکای  تمرکز می‌کنند، اما تعدادشان زیاد نیست. هاجیمه کازومی،کانچو هاتسو رویاما، شیهان برتراند کِرون (Shihan Bertrand Kron)،و در آخر شیهان  بابی لوو  و چند نام اندک دیگر….